| سید مهدی سیدی |
این جملات از معروف‌ترین عبارت‌های عاشورایی معاصر است که عمقی از معنا و الهام در آن نورافشانی می‌کند: «عالم همه در طواف عشق است و دایره‌دار این طواف، حسین (علیه‌السلام) است». آوینی و امثال او که رخداد کربلا را از قابی متفاوت – فراتر از عقل زمینی – ملاحظه می‌کنند، برای شهادت اباعبدالله تفسیر و تعبیری متمایز می‌یابند طوری‌که در نگاه آنان کربلا و عاشورا مفاهیمی گسترده‌تر از جغرافیا و تاریخ است: «برای ما کربلا پیش از آنکه یک شهر باشد یک افق است».
تجربه تاریخی ایرانیان نیز که عمدتا دلدادگان عشق و شهادت‌اند همین معنا را گواهی می‌دهد که خون حسین (ع) همچون چشمه‌ای پاک در امتداد تاریخ جریان پیدا کرده است و هر سال و هر بار نسل‌های بیشتری را در زلال خود سیراب می‌کند و به آنان روحیه ظلم‌ستیزی و عدالت هدیه می‌دهد. اعتقاد به حسین (ع)، دین جدید نیست اما تمام دین در جذاب‌ترین حالت و محرک‌ترین عنصر در آن متجلی است؛ اینچنین است که در همه ادوار حتی در مخمصه‌آلودترین اوضاع اجتماعی عزای حسینی رونقی بی‌نظیر دارد و حتی در ثانیه‌های سختی که گمان می‌رود مناسبات دینی جامعه دچار افت و افول شده باز محرم امام حسین (ع) بالاترین اجتماعات زنده را رقم می‌زند.
این حقیقت روشن نیاز به اثبات عددی و استدلال ریاضی ندارد؛ که مشاهده همین محرم جاری، در هر کوچه و پس‌کوچه، درهر شهر و روستا، ثابت کننده رونق دین حسین (ع) در ایران و جهان است. فقط یک گشت ساده در اتفاقی‌ترین مسیر شهر، عقل و دل را نسبت به عمق دینداری مردم، قانع و خاضع می‌سازد؛ فقط و فقط یک مشاهده عبوری کفایت می‌کند که « آفتاب آمد دلیل آفتاب؛ گر دلیلت باید از وی رو متاب». اما شگفت که برخی هنوز نمی‌خواهند باور کنند اعتقاد به حسین (ع) و وابستگی به محرم در سلول‌سلول این ملت تنیده شده و با تمام توان رسانه‌ای می‌کوشند در «ما ملت امام حسینیم» تشکیک و تردید راه بیندازند.
عددهایی برای منکران خورشید
گاه بعید است منکران را بتوان بر کرسی انصاف و اقناع نشاند ولی به جهت تمام شدن حجت‌ها می‌توان از اعداد برآمده از پژوهش‌ها مدد گرفت. در همین هفته منتهی به محرم 1402، مرکز پژوهش همشهری از میان شهروندان تهرانی نظرسنجی تلفنی انجام داده که بخشی از اعداد آن به کار این متن می‌آید. در حکم ظاهرترین و ساده‌ترین نوع همراهی شهروندان با عزای محرم که پوشیدن جامه مشکی و مشارکت در نذورات باشد، قاطبه مردم تهران (87 درصد) خود را اهل نذری دادن و گرفتن دانسته و 83 درصد عنوان کرده‌اند در محرم (به ویژه تاسوعا و عاشورا) رنگ مشکی به تن می‌کنند. عموم مردم (78 درصد) معتقدند مراسم محرم به معنوی شدن جامعه کمک می‌کند. شاید به همین دلیل هم باشد که اکثریت مردم مشتاق‌اند که فرزندان‌شان با امام حسین (ع) و فرهنگ عاشورا آشنا بشوند. (88 درصد)
پس تردید نکنیم این تفسیر و حکم حکمت‌گونه صحیح و مجرب است: «خون حسین(ع) و اصحابش کهکشانی است که بر آسمان دنیا، راه قبله را می نمایاند؛ اگر نبود خون حسین، جوشیدن سرد می‌شد و دیگر در آفاق جاودانه شب، نشانی از نور باقی نمی ماند».
این مطلب در روزنامه همشهری (4 مرداد 1402) منتشر شده است.
ببینید: نتایح کامل نظرسنجی همشهری درباره شیوه های عزاداری شهروندان تهران
