| سید مهدی سیدی |
درست است که رئیسجمهور محبوب ایران براثر یک سانحه هوایی جان خود را ازدستداده است و عروج او در میدان رزم و مبارزه مستقیم با دشمن و براثر اصابت مستقیم گلوله اتفاق نیفتاده است ولی او را «شهید» میدانیم؛ چراکه در بحبوحه مأموریت کاری و در مسیر خدمت به مردم، آنهم ذیل آرمانهای اسلام و انقلاب جان باخته است؛ درحالیکه حیات و فعالیت او همواره باعث رنج دشمنان خدا بوده است. پس «شهادت» او ازنظر دینی قابل توضیح است. روایتهای بسیاری داریم که فوتهای گوناگون را حتی خارج از میدان نبرد نوعی شهادت تلقی کرده است؛ و دستاوردهای معنوی شهید را برای آنان مسجل دانسته است (عِندَ رَبِّهِم یُرزَقون).
اما دیدگاه معارضی، عمدتا در فضای سیاسی کشور وجود دارد که تلاش میکند شهادت دکتر رئیسی را در حد یک سانحه معمول – که ممکن است در جاده و دریا و آسمان برای هر فرد دیگری پدید آید – تنزل دهد. حتی در یکی دو یادداشت و سرمقاله دیدم که نویسندگان آن در شرح ماجرای آقای رئیسی اصرار دارند از به کار بردن پیشوند «شهید» قبل از نام ایشان پرهیز و صرفا به کلمه مرحوم اکتفا کنند. این مسئله را پیشتر از این گاهی حتی درباره برخی سرداران سپاه که در سوریه به شهادت رسیده بودند از برخی روزنامههای اصلاحطلب دیده بودیم.
این دیدگاه تلاش میکند بسیاری از مفاهیم مورد تأیید و تأکید دین را، قدسیتزدایی کرده و با از بین بردن تقدسها امور جامعه را به مفاهیم عرفی و زمینی محدود سازد. به تعبیر قرآن عدهای هستند که هرگونه مرگ و حیات را به دهر و کائنات نسبت داده و میکوشند دست قدرت و اراده حکیمانه خدا را در حوادث نادیده بگیرند (و ما یُهْلِکُنا إِلاَّ الدَّهْر).
البته جدای از اختلالات معرفتی این گروه از سیاستورزان و نویسندگان، شاید آنها از این اقدام نوعی سود سیاسی را هم طلب میکنند. چون متوجهاند اگر مردم ایران با نگاه قدسی و آسمانی به مسائل نگاه کنند گونهای خاص از کنش سیاسی و قضاوت اجتماعی را رقم خواهند زد و به مقاومتی بالاتر در برابر جبهه استکبار دست پیدا خواهند کرد.
پس تلاش آنان برای شهید ندانستن آیتالله رئیسی برایشان حداقل در انتخابات آینده و حضور نامزدهای مورد نظرشان جنسی از منفعت به ارمغان خواهد آورد.
اما واقع ماجرا آن است که هم به لحاظ معرفتی و هم به لحاظ اجتماعی و تجربی میتوان ادله و استدلالهای فراوانی ارائه کرد که حادثه عروج رئیسجمهور مغتنم ایران و همراهان برگزیده او، هالهای از قدسیت و اعتباری از آسمان داشته است که صدالبته تمسک به این دیدگاه برای جامعه ایرانی جدای از نگرش دینی، حتما منفعتهای زمینی و اجتماعی فراوانی نیز به همراه خواهد داشت.